Beste bijenvriend,

In deze BuzzHub richten we de spotlight op de blauwe metselbij, een intrigerende maar kwetsbare soort die zich zo nu en dan laat zien in tuinen en parken. Deze bijtjes worden steeds zeldzamer in Nederland. Iets dat we kunnen tegengaan door ze te leren kennen én helpen!

We delen fascinerende feiten over hun uiterlijk, nestinrichting en favoriete bloemen. Daarna leer je ook hoe je jouw tuin of balkon bijvriendelijker kan maken. Ook kan je weer luisteren naar De Wilde Bijenpodcast, delen we het verhaal van Great Buzzer Yvette en doen we oproep aan onze community.

Kortom, een editie vol interessante inzichten en handige tips om bijen in jouw omgeving te ondersteunen!

Deze week…

• BIJles: Blauwe metselbij

• Buzzer in beeld

• Hoe maak jij de bij blij?

• Buzzer in beeld

• Oproep: Geef je mening over jouw rol als Great Buzzer

• Test je kennis!

BIJles: Blauwe metselbij

Maak kennis met de blauwe metselbij (osmia caerulescens), een wat kleinere soortgenoot van de rosse metselbij en de gehoornde metselbij. Deze wilde bij is redelijk goed te herkennen en kan je vanaf april spotten.

Ver hoef je niet te zoeken: ze komen graag in tuinen en parken. Desondanks is het niet zo eenvoudig om ze te vinden en dat wordt alleen maar moeilijker… De blauwe metselbij heeft zich goed kunnen aanpassen aan stedelijk gebied, maar is een kwetsbare soort die krimpt in aantallen. Het is dan ook erg belangrijk dat we haar en haar leefomgeving beschermen!

Uiterlijk en kenmerken

De blauwe metselbij dankt haar naam aan haar opvallende blauwe staalglans. Die is vooral bij de vrouwtjesbijen goed te herkennen. De vrouwtjes hebben een donkerblauw lichaam en een vrij slanke bouw, vergeleken met andere metselbijen.

Ze hebben daarbij grauwbruine haartjes. Waar het borststuk helemaal is behaard, is het achterlichaam alleen met opvallende ‘haarbandjes’ versierd. De buikschuier, de haartjes waarmee ze haar stuifmeel verzamelt, is zwart van kleur.

De mannetjes, wat kleiner van stuk, hebben eenzelfde look wat betreft de beharing, maar dan met iets andere kleuren. In plaats van staalblauw hebben deze mannetjes metselbijen meer groenige tot gouden glans op hun lichaam. De beharing op het lichaam is roodbruin, die soms rossig tot blond afsteekt tegen het donkere lijf.

Erg bijzonder aan de mannetjes blauwe metselbijen: hun prachtige dreamy eyes! Die zijn groen met zwarte vlekjes. Op de foto hieronder kan je dat goed zien.

Levenscyclus en nestbouw

Ook de blauwe metselbij nestelt graag in bestaande, bovengrondse gaten en holle stengels en komt dus ook voor in bijenhotels in bebouwd gebied. De inrichting van de nestcellen is wat studentikoos: tussenwandjes staan kriskras en soms dubbel in de nestgang en helemaal achterin ligt het bijenbroodje op één grote bult.

De tussenwandjes in het nest maakt de blauwe metselbij op haar eigen manier. Ze gebruikt hiervoor bladpulp, ofwel fijngekauwd blad, vaak van planten uit de kaasjeskruidfamilie. Het nest wordt afgesloten met een dikke prop van gekauwd blad, groen en later gelig of bruin van kleur.

Het bijenseizoen begint voor blauwe metselbijen in april. Dat is wanneer de eerste mannetjes actief worden. De vrouwtjes, die iets later uit het nest komen, bouwen daarna de nesten voor hun kroost. De volgende generatie komt vaak nog binnen hetzelfde seizoen uit. Blauwe metselbijen overwinteren en verdwijnen vanaf augustus of september daarom in een cocon.

Voedsel en verspreiding

Blauwe metselbijen komen in heel Nederland voor en zijn te spotten in onder meer parken, tuinen en begroeide bermen. Ze komen echter minder algemeen voor dan de metselbijen die we in eerdere BIJlessen hebben leren kennen. Het aantal blauwe metselbijen in Nederland neemt af en daarom staat deze soort op de Rode Lijst als ‘kwetsbaar’.

Wat betreft voeding is de blauwe metselbij niet al te ingewikkeld. Deze soort is sterk polylectisch, lust dus van alles en kan zich vrij goed aanpassen aan leefgebieden met verschillende bloeiperioden.

Enkele favorieten zi​​jn planten uit de vlinderbloemenfamilie, zoals klaversoorten, luzerne, lavendel, rolklaver, wikkelsoorten, dovenetels. Maar ook andere bloeiende planten lust ze graag, want ook slangenkruid is een van de favorieten.

Bedreigingen en vijanden

De nesten van blauwe metselbijen kunnen last krijgen van schimmel of parasieten. Met name de bonte knotswesp kan een aardige ravage aanrichten – deze wesp maakt ook andere metselbijen het leven zuur.

Het nestsucces van de blauwe metselbij ligt rond de 50 procent. Dat komt mede door broedparasieten, predatoren en schimmels, maar ook mensen. Veel parken, tuinen en begroeide bermen worden in het vroege voorjaar al onder handen genomen. Groot onderhoud op dat moment betekent voor veel beestjes einde verhaal!

De Wilde Bijenpodcast

Luister hier naar de laatste aflevering van De Wilde Bijenpodcast, waarin Floor en Zoe onthullen wat hun grootste denkfout als ondernemers is geweest. Verder beantwoorden ze een leuke vraag van een luisteraar van Wilde Bijen. Ook stellen ze je voor aan een bekende gevleugelde vriendin: de rosse metselbij.

Op donderdag komt de nieuwe aflevering online, met in de hoofdrol: de blauwe metselbij!

Vond je De Wilde Bijenpodcast leuk en leerzaam? Laat het weten en geef ons 5 sterren op Spotify. Zo help je ons platform groeien en leren nog meer mensen wat wilde bijen voor ons betekenen!

Hoe maak jij de bij blij?

Krijg jij met dit weer ook zo’n zin om lekker de tuin in te gaan? Super! We hebben een paar tips voor je, waarmee je de blauwe metselbijen in de omgeving extra blij kan maken.

Lavendel is al zeer geliefd in tuinen en op balkons en een droom voor bijen en andere bestuivers. Met haar geurige, paarse bloemen die in de zomer bloeien trekt ze veel bestuivers aan, waaronder de blauwe metselbij. Lavendel groeit het beste op een zonnige plek in goed doorlatende grond. Daarnaast is de plant makkelijk te onderhouden en kan ze goed tegen droogte.

Een andere fijne plant voor bijen is kruipend zenegroen. Dit is een laag plantje dat ook in de winter groen blijft. Kruipend zenegroen bloeit in het voorjaar en helpt blauwe metselbijen aan veel nectar. De plant kan zowel in de zon als in de schaduw groeien en is een goede keuze voor wie een tuin wil die helpt bij de biodiversiteit.

Slangenkruid is, zoals je eerder las, erg aantrekkelijk voor blauwe metselbijen. Deze plant komt van nature voor in Nederland en zit ook vol nectar. Slangenkruid bloeit in de zomer en helpt mee om tuinen en natuurgebieden rijker en levendiger te maken.

Bijenhotels zijn een populaire nestplek voor blauwe metselbijen, vooral op plekken waar niet al te veel andere nestplekken zijn. Zorg ervoor dat de nestgangen zo’n 5 millimeter in doorsnee zijn en vrij van splinters. Plaats een bijenhotel altijd in de zon, uit de wind en bij bloemen in de buurt, zo maak je het de bijen gemakkelijk!

Buzzer in beeld

Wij spraken af met Yvette, een van de Great Buzzers in Maassluis. In deze video vertelt ze waarom zij Great Buzzer is geworden!

Heb jij een mooie foto, video of vraag voor de BuzzHub? Deel die met de rest van de Great Buzzers-community! Stuur ons een mailtje via deze knop:

BIJdrage insturen

Oproep: Geef je mening over jouw rol als Great Buzzer

Een oproepje voor de Great Buzzers van Maasgouw, Nieuwengein, Maasluis en Delft die de bijenhotels monitoren. Jullie hebben het mogelijk al gezien: bericht van Fera over haar onderzoek naar citizen science en jullie rol daarin, als Great Buzzers van BeeGrateful.

Mocht je de survey nog niet hebben ingevuld, dat kan nog tot 1 mei. Het invullen is vrijwillig, maar van grote waarde! Klik op onderstaande knop om de survey in te vullen.

Naar de survey

Test je kennis!

Volgende keer…

• BIJles: Akkerhommel