Beste Buzzer,

Hiep hoera voor de wilde bijen – het is vandaag Wereld Bijendag en dat willen we graag met jullie vieren! Vandaag zetten we onze favoriete zoemers dus éxtra in het zonnetje.

In deze editie van de BuzzHub zoomen we in op een echte allemansvriend: de akkerhommel. Verder lees je hoe je jouw omgeving aantrekkelijker maakt voor bijen, ontdek je welke planten beter scoren dan lavendel, en duiken we in de Week van de Biodiversiteit.

🚨 Voor alle Great Buzzers 🚨 Wil jij graag iets liefs doen voor de wilde bijen in jouw omgeving? Ga er dan op uit om te monitoren, want dit is hét moment om te gaan monitoren. 👉 Doe dit vóór het einde van de maand mei!

Test je kennis! Had je het goed?

Oei, lieve Buzzers! We zien dat er nog het één en ander te leren is. Tweederde van de antwoorden was helaas fout. De vraag was: Welke kleur glans heeft het mannetje van de blauwe metselbij meestal? Het antwoord stond in de BIJles…

Het mannetje van de blauwe metselbij, ondanks zijn naam, heeft over het algemeen een goudgroene glans. Bij deze nog een keer de verschillen tussen het vrouwtje (links) en het mannetje (rechts) van deze wilde bij.

Deze week…

• BIJles: Akkerhommel

• Hoe maak jij de bij blij?

• Buzzer in beeld

• Buzzersbrief: Liannes advies over lavendel

• Nieuws: Wat doe jij deze Week van de Biodiversiteit?

• Test je kennis!

BIJles: Akkerhommel

De akkerhommel (bombus pascuorum) is zonder twijfel een van de meest bekende zoemers van Nederland. Of je nu een wandeling maakt in het stadspark, langs een bloemenweide fietst, of dat je lekker in je achtertuin zit – er is een grote kans dat je deze vriendelijke wilde bij tegenkomt. Deze keer nemen we je in de BuzzHub mee in het leven van de opvallende behaarde bestuiver; de akkerhommel.

TIP: Liever luisteren dan lezen? Duik dan in de nieuwste aflevering van De Wilde Bijenpodcast!

Vond je De Wilde Bijenpodcast leuk en leerzaam? Laat het weten en geef ons 5 sterren op Spotify. Zo help je ons platform groeien en leren nog meer mensen wat wilde bijen voor ons betekenen!

Uiterlijk en kenmerken

De akkerhommel kan je eenvoudig herkennen aan de warmgekleurde rood tot rossige haren op de kop, het borststuk en op het achterlijf. (In het Engels worden ze ook wel ‘ginger brown’ genoemd.) Vooral het borststuk ziet eruit alsof ze een kort bontjasje draagt: ruig met een mix van lange en korte haren, die aan de zijkant ook lichtgrijs tot wit kleuren. De werksters en de mannetjes lijken over het algemeen erg op elkaar.

Er bestaan meer hommels met deze bruinige kleur, zoals de moshommel en de heidehommel, dus hoe kan je de akkerhommel nu onderscheiden? Dat kan door te kijken naar het achterlijf. Hier zie je een streep van zwarte haren, in het midden van het lijfje.

De kleuren van de akkerhommel kunnen daarbij wat uiteenlopen, afhankelijk van het gebied waar ze leven. Akkerhommels uit het westen van Nederland zijn bijvoorbeeld wat donkerder van kleur dan hun soortgenoten uit het oosten.

Levenscyclus en nestbouw

Met één generatie per jaar is de akkerhommel een eenjarige soort. De koninginnen worden vaak eind maart al gespot, en de laatste akkerhommels kunnen soms nog in oktober rondvliegen. De nesten zijn van gemiddelde grootte en tellen zo’n 80 tot 200 bijen per kolonie.

Nestelen doen akkerhommels het liefste in of boven de grond. Denk aan beschutte plekjes tussen graspollen en in het mos, of muizennesten in de grond. Ook in schuurtjes kan de akkerhommel soms een geschikt plekje vinden. Bij het bouwen van het nest wordt gebruik gemaakt van mos en andere materialen uit de omgeving.

Akkerhommels zijn zogenaamde ‘pocket-makers’. Dat wil zeggen dat ze kleine voorraadkamertjes in het nest maken, waarin stuifmeel voor de larven ligt opgeslagen. Dit is iets dat niet alle hommelsoorten doen bij het bouwen van het nest!

Voedsel en verspreiding

Zoals gezegd komen akkerhommels voor in heel Nederland, en kan je ze spotten in heel uiteenlopende omgevingen. Zowel op het platteland, als in bosrijke omgevingen als in de stad vliegen akkerhommels rond.

Akkerhommels zijn polylectische bijen. Dat wil zeggen dat ze stuifmeel verzamelen van veel verschillende plantensoorten. Toch heeft de akkerhommel wel degelijk een specialiteit. Door haar lange tong kan ze namelijk met gemak de nectar van bloemen met een diepere kelk bereiken, zoals de lavendel, rode klaver en de vlinderstruik.

De werksters hebben een sterke voorkeur voor onder meer kleine veldkers, fluitenkruid en look-zonder-look, veelal bloemen op plekken waar andere hommels niet komen. De werksters zijn namelijk wat kleiner en dus kwetsbaarder.

Bedreigingen en vijanden

Momenteel wordt de akkerhommel als niet bedreigd beschouwd, het is immers een soort die algemeen voorkomt in Nederland. Dat neemt niet weg dat we waakzaam moeten zijn op de akkerhommel, want deze wilde bij kent veel concurrentie van de honingbij.

Neem bijvoorbeeld de fruitboomgaarden, waar de akkerhommel graag komt. Vaak worden hier honingbijen ingezet voor het bevruchten van de fruitbloesems, wat kan zorgen voor een voedseltekort voor wilde bijensoorten.

Daarnaast zijn algemene bedreigingen als verlies van habitat en pesticidengebruik ook voor deze soort relevant. Hoewel de akkerhommel tot nu toe vrij veerkrachtig is, krijgt ook zij (met haar mooie bontjasje) het steeds warmer door de verandering van het klimaat.

Hoe maak jij de bij blij?

In het voorjaar barst de natuur los en dat is goed nieuws voor wilde bijen, vlinders en andere bestuivers. Maar wist je dat jouw berm, tuin, balkon of plantsoen daarbij echt een verschil kan maken?

Door anders te kijken naar 'onkruid' en bewuster om te gaan met maaien, help je de biodiversiteit een flinke stap vooruit. Lees hier hoe je met simpele keuzes al een grote impact maakt.

Wist je dat de gewone ossentong tot ver in de zomer blijft bloeien? Deze stoere plant met opvallende blauwe bloemen is niet alleen mooi, maar biedt ook lange tijd voedsel voor bijen en andere bestuivers.

Ook planten als kleine veldkers en rode klaver zijn waardevol. Je vindt ze vaak langs dijken en wegen, waar ze spontaan opduiken. Ze zijn niet alleen aantrekkelijk voor insecten, maar ook nog eens eetbaar voor mensen – een mooi voorbeeld van hoe natuur en mens samen profiteren.

Daarom: maai mei niet! Door het gras in mei wat langer te laten staan, geef je bloeiende planten de kans om zich te ontwikkelen. Dit zorgt voor meer nectar en stuifmeel, precies op het moment dat veel insecten actief worden.

Let daarbij op variatie in je beplanting. Sommige bijensoorten zijn kieskeurig, maar hommels – zoals de akkerhommel – zijn juist polylectisch: ze halen voedsel uit allerlei bloemen. Hoe gevarieerder het aanbod, hoe beter zij (en dus ook jouw tuin) gedijen.

Buzzer in beeld

Wij spraken af met Marco, beleidsmedewerker in Maassluis! Hier vertelt hij waarom hij wilde bijen zo belangrijk vindt.

Heb jij een mooie foto, video of vraag voor de BuzzHub? Deel die met de rest van de Great Buzzers-community! Stuur ons een mailtje via deze knop:

BIJdrage insturen

Buzzersbrief: Liannes advies over lavendel

Geweldige nieuwsbrief steeds!

Ik zag het stukje over lavendel. Ik 'erger' me altijd aan die lavendelplantjes, omdat ze het én niet goed doen op kleigrond (bij mij in de regio veel aanwezig, waardoor mensen denken dat ze niet kunnen tuinieren) en ze vaak gif bevatten. Ik schreef een blog over alternatieven voor lavendel. Er zijn genoeg planten die best goed gifvrij verkrijgbaar zijn en veel soorten zijn inheems.

Lianne’s blog in een notendop

Een tray met lavendelplantjes is spotgoedkoop én heerlijk geurend, maar… lavendel houdt van zon, droogte en doorlatende grond. Dus heb jij schaduw, kleigrond of natte voeten in je tuin? Dan is het niet jouw schuld dat die lavendel het niet redt!

Bloemen die lijken op lavendel: Zoek je een alternatief voor lavendel met een vergelijkbare bloeiwijze? Denk dan aan grote kattenstaart, purperklokje, ereprijs of kruipend zenegroen. Deze planten hebben net zulke mooie, opgaande bloempluimen en zijn vaak ook nog aantrekkelijk voor bijen en vlinders.

Planten met vergelijkbaar blad: Lavendel staat bekend om zijn grijsgroene blad. Dat vind je ook bij planten als longkruid, kaukasisch vergeet-mij-nietje en kattekruid. Ze geven dezelfde mediterrane sfeer, maar passen vaak beter bij Nederlandse tuinen met meer schaduw of vocht.

Geurend en soms eetbaar: Hou je van de geur of het gebruik van lavendel in de keuken? Probeer dan eens wilde marjolein (oregano), bergsteentijm, betonie, hartgespan of hysop. Deze kruiden en sierplanten ruiken heerlijk, zijn soms eetbaar en trekken volop insecten aan.

Dankjewel Lianne! Wij houden dit soort van praktische tips. Voor de andere Buzzers: Wil je graag meer over deze alternatieven voor lavendel weten? Lees dan verder op Liannes blog: Vergroenster!

Nieuws: Wat doe jij deze Week van de Biodiversiteit?

We zitten midden in de Week van de Biodiversiteit! Van zaterdag 17 tot en met zondag 25 mei 2025 is het weer zover: de Week van de Biodiversiteit! Verspreid door heel Nederland worden ruim 170 activiteiten georganiseerd.

Denk aan excursies, lezingen en openbare inventarisaties, waarmee je op een laagdrempelige manier kennismaakt met de natuur in jouw omgeving. En er komen dagelijks nieuwe activiteiten bij!

Dit jaar staat het thema ‘Biodiversiteit is overal!’ centraal. We richten de blik niet alleen op onze indrukwekkende natuurgebieden, maar ook op de natuur dichter bij huis: in parken, tuinen, op bedrijventerreinen, langs akkers en in woonwijken. Deze ‘alledaagse natuur’, ook wel Basiskwaliteit Natuur genoemd, verdient net zoveel aandacht en zorg.

De Week van de Biodiversiteit is dé kans om de rijkdom van het leven om ons heen te (her)ontdekken. Biodiversiteit is bijzonder, noodzakelijk en het beschermen meer dan waard. Laat je verrassen, inspireren en verwonderen!

Bekijk het complete activiteitenoverzicht en vind iets bij jou in de buurt: Agenda Natuurvereniging KNNV.

Test je kennis!

Volgende keer…

• BIJles: Grote klokjesbij